ACTIVIDADES

1.- Busca estas palabras na sopa de letras:

Vesicular biliar, intestino groso, ileo, piloro, xexún, intestino delgado, estómago, boca, bile, recto, esófago, figado, farinxe, ano, duodeno, pancreas, alimento.

2.- Que é o aparato dixestivo?

3.- Cantas partes ten o aparato dixestivo?

4.- Pon tres normas de hixiene?

5.-  Que función desempeña a boca?

6.- De cantas partes consta o estómago?

7.- Cantos tramos ten o intestino e numeraos?

8.- Que almacena o fígado?

  a) Glicóxeno, ferro, cobre, vitamina A.
   b) Ferro, cobre.
   c) Vitamina A.

Aparato dixestivo

APARATO DIXESTIVO

O aparato dixestivo ou sistema dixestivo é o conxunto de órganos encargados do proceso da dixestión, é dicir, a transformación dos alimentos para que poidan ser absorbidos e utilizados polas células do organismo.

• As partes e as funcións do aparato dixestivo:

BOCA

Función:

Na boca efectúanse a mastigación e a insalivación dos alimentos; a primeira grazas aos dentes e a segunda mediante a saliva.

Na lingua encóntrase localizado o sentido do gusto. O conxunto de alimentos triturados e insalivados (birlo alimenticio) discorre a través do esófago ata o estómago.

Estrutura:

A cavidade bucal está limitada, por diante, polos labios, aos lados polas meixelas, por debaixo polo chan da boca e por arriba polo padal duro e brando.

Na boca prodúcense dous tipos de dixestión:

A dixestión mecánica: é a realizada na boca polos dentes co fin de triturar os alimentos.

A dixestión química: é a acción das encimas secretadas polas tres glándulas salivares sobre a comida.

Os órganos máis importantes da boca son:

Lingua: órgano musculoso envolvido por mucosa que ten moita importancia para a mastigación.

Dentes: non todos teñen a mesma función;

Incisivos: serven para cortar

Caninos: serven para esgazar

Molares e Premolares: serven para triturar

Glándulas salivares: segregan saliva; a saliva é un líquido lixeiramente alcalino que humedece a boca, abranda a comida e contribúe a realizar a dixestión. Hai 3 pares de glándulas salivares:

Submandibular

Parótide

Sublingual

FARINXE

A farinxe é un tubo muscular que comunica o aparato dixestivo co respiratorio.

Para que as vías respiratorias permanezan pechadas durante a deglutición, fórmase na farinxe un repregamento, chamado epiglote, que obstrúe a glote. Desta forma impídese que o alimento se introduza no sistema respiratorio.

ESÓFAGO

O esófago comunica a farinxe co estómago. É un tubo musculomembranoso duns 25 cm de lonxitude que se encontra situado detrás da traquea e diante da columna vertebral. Habitualmente é unha cavidade virtual, é dicir, que as súas paredes se encontran unidas e só se abren cando pasa o birlo alimenticio; as súas paredes contráense e relaxan e propulsan o birlo cara ao estómago.

ESTÓMAGO

-Descrición

O estómago é un órgano que varía de forma segundo o estado de repleción (cantidade de contido alimenticio presente na cavidade gástrica) en que se acha, habitualmente ten forma de J ou de gaita. Consta de varias partes que son:

-Fundus

-Corpo

-Antro

-Píloro

O seu bordo menos extenso denomínase curvatura menor e a outra curvatura maior. O cardia é o límite entre o esófago e o estómago e o píloro é o límite entre estómago e duodeno. Nun individuo mide aproximadamente 25 cm do cardia ao píloro e o diámetro transverso é de 12 cm.

-Función

A súa principal función é a descomposición dos alimentos.

Constitúe unha dilatación do tubo dixestivo, onde se almacenan os alimentos durante un tempo para que pasen ao intestino nun estado de dixestión avanzado.

O estómago é musculoso, polo que grazas ás súas contraccións, se completa a acción mecánica. Ademais nel realízase parte da dixestión química, grazas á acción do xugo gástrico segregado polas glándulas das paredes. Os tecidos do estómago, e mesmo a mucosidade, son dixeribles polos xugos gástricos. Non obstante, en condicións normais, o revestimento mucoso renóvase con máis rapidez que se elimina.

No estómago prodúcese a absorción de auga, alcohol, e dalgúns sales minerais.

En xeral, despois de permanecer no estómago o tempo necesario, os alimentos forman unha papa, chamada quimo, que pasará pouco a pouco ao intestino.

BAZO

O bazo está no hipocondrio esquerdo, á esquerda e cara a atrás, e é unha especie de saco cego do sistema venoso portal.

Polas súas principais funcións deberíase considerar o bazo un órgano do sistema circulatorio. O seu tamaño depende da cantidade de sangue que conteña.

Pódese vivir sen bazo(esplenectomia; extirpación do bazo), xa que as súas diversas funcións son asumidas en tal caso por outros órganos como ganglios linfáticos, fígado e medula ósea.

FÍGADO


Trátase do órgano máis grande dos vertebrados. Pesa preto de 1,5Kg, é de cor vermello escuro e está situado no cuadrante superior dereito da cavidade abdominal.

-Función

Consta de dous lóbulos. As vías biliares son as vías excretoras do fígado, por elas a bile é conducida ao duodeno. Normalmente saen dous condutos: dereito e esquerdo, que conflúen entre si formando un conduto único. O conduto hepático, recibe un conduto máis fino, o conduto cístico, que provén da vesícula biliar aloxada na cara visceral do fígado. Da reunión dos condutos cístico e o hepático fórmase o colédoco, que descende ao duodeno, na que desemboca xunto co conduto excretor do páncreas. A vesícula biliar é un reservorio musculomembranoso posto en derivación sobre as vías biliares principais. Contén uns 50-60 centímetro cúbicoaos de bile. É de forma ovalada ou lixeiramente piriforme e o seu diámetro maior é duns 8 a 10 cm.

O fígado é un órgano moi versátil. Almacena glicóxeno, ferro, cobre, vitamina A, moitas das vitaminas do complexo vitamínico B, e vitamina D.

PÁNCREAS
Glándula sólida localizada transversalmente sobre a parede posterior do abdome. A súa lonxitude oscila entre 15 e 20 cm, ten unha anchura duns 3,8 cm e un grosor de 1,3 a 2,5 cm. Peso 85 gr e a súa cabeza localízase na concavidade do duodeno chamada asa duodenal.

O páncreas ten unha secreción exócrina e unha endócrina.

- a secreción exócrina está composta por un conxunto de encimas que se liberan no intestino para axudar na dixestión: é o xugo pancreático. O páncreas presenta a estrutura dunha glándula serosa. Secreta ao día de ½ a 1½ litros de xugo pancreático que percorre o conduto pancreático, baleirándose no duodeno.

A secreción endócrina, a insulina, é fundamental no metabolismo de glícidos no organismo. A insulina prodúcese no páncreas en grupos pequenos de células especializadas, cando estas células non producen insulina abondo orixínase a diabete.

VESÍCULA BILIAR

Órgano muscular que almacena a bile, presente na maioría dos vertebrados. No ser humano é un saco membranoso con forma de pera situado baixo a superficie do lóbulo dereito do fígado, xusto detrás das costelas inferiores. Ten unha lonxitude de 7,5 cm e un diámetro de 2,5 cm na súa parte máis ancha. A súa capacidade varía de 30 a 45 mm.

A función da vesícula é almacenar a bile segregada polo fígado e que alcanza a vesícula a través dos condutos hepáticos e cístico, ata ser requirida polo proceso da dixestión. Cando funciona con normalidade, a vesícula baleira o seu contido a través do conduto biliar no duodeno para facilitar a dixestión, favorece os movementos intestinais e a absorción, evita a putrefacción e emulsiona as graxas.

INTESTINO

O intestino divídese en dous tramos:

Intestino delgado: Formado por tres porcións:

duodeno

xexún

íleo

Realízanse dúas funcións distintas:

a dixestión química total dos alimentos e

a absorción destes.

Neste tramo desembocan:

o fígado, que segrega a bile

o páncreas que segrega o xugo pancreático.
Ademais nas paredes da mucosa intestinal existen outras glándulas como as

Glándulas de Brünner que segregan mucus e

as glándulas de Lieberkühn, que segregan xugo intestinal.

O resultado da acción destes xugos é conseguir que:

os glícidos transfórmense en monosacáridos

as graxas rómpanse en ácidos graxos e glicerina, e

as proteinas rompan en aminoácidos.

• Trastornos do aparato dixestivo:

BOCA

Carie: Desintegración do esmalte e da dentina dos dentes pola acción de certas bacterias.


Afta: Pequena úlcera esbrancuxada que se forma na membrana da mucosa da boca ou no tubo dixestivo.


ESTÓMAGO

Cancro: Tumor maligno que ten a súa orixe no tecido epitelial e invade e destrúe os tecidos circundantes.

Úlcera: Solución de continuidade na pel ou nunha mucosa que causa desintegración gradual dos tecidos e se acompaña ordinariamente de produción de pus.

Dispepsia:digestión difícil ou dolorosa, resultado do fallo dalgunha fase do proceso normal dixestivo. A súa orixe pode estar nun trastorno físico ou emocional. As causas físicas son gastrite, úlceras, ou inflamacións da vesícula biliar. Os síntomas poden ser: sensación de malestar na boca do estómago, gases, estrinximento, diarrea, náuseas, ou ardores. As molestias pódense acompañar de cefaleas ou mareos. O tratamento que se prescribe depende da causa específica e comprende a administración de fármacos e a instauración dunha dieta especial.

Gastrite: inflamación aguda ou crónica da mucosa do estómago. As causas máis frecuentes da gastrite son o abuso do alcohol, o tabaco e as bebidas excitantes (café, té, refrescos de cola), unha secreción excesiva de ácido clorhídrico no xugo gástrico, e varias infeccións entre as que se encontran a sífilis, a tuberculose e algunhas infeccións fúngicas

Estenose: Estreitamento do estómago.

FÍGADO

Hepatite: Inflamación do fígado. Pode ser producida por axentes químicos ou velenosos, drogas, bacterias ou toxinas bacterianas, por enfermidades producidas por amebas e por certas infeccións parasitarias.

Diabete mellitus: Relacionada cunhas acumulacións de líquidos no fígado. Segundo aumenta a acumulación de lípidos, as células hepáticas son substituídas por tecido adiposo dando lugar á dexeneración lipídica do fígado.

Abscesos: Acumulación de pus no tecido do fígado debido a bacterias ou a amebas.

Metástase: Infiltración de substancias estrañas.

Granulomas: Masa de tecido inflamado de forma crónica.


Tumores: Con frecuencia de forma secundaria, localizado noutro lugar do corpo que produciu metástsis ou granulomas.


PÁNCREAS

Pancreatite aguda: Inflamación do páncreas. É unha enfermidade grave que pode ser mortal se non se trata de inmediato.

VESÍCULA BILIAR

Cálculos: Concrecións sólidas que se forman na vesícula biliar cuxa forma e tamaño varía dende un chícharo ata unha pera. Están formados por sales biliares. Fórmanse por cantidades excesivas de calcio e colesterol na bile e a retención de bile na vesícula durante un período prolongado.

Colecistitis: Inflamación biliar, considerada como o resultado da presenza dunha bile moi concentrada.


Tumores malignos: Asociados cos cálculos. Supoñen un 3% de todos os tipos de cancro do ser humano.


INTESTINO

Diarrea: Alteración do ritmo intestinal que se acompaña de deposicións semilíquidas. Trátase en xeral dun proceso transitorio cuxa causa máis frecuente son as infeccións víricas ou bacterianas. Tamén pode ser producida pola toma de substancias tóxicas, por situacións de tensión emocional ou por estados nerviosos alterados.


Estrinximento: Acuación intestinal infrecuente ou difícil, caracterizada pola emisión de feces secas e duras.


Solitaria: parasito segmentado cuxa forma adulta infecta o intestino do hóspede final. O ciclo vital inclúe un hóspede intermediario no que viven as larvas da solitaria. O hóspede intermediario inxire os ovos da solitaria, despois as larvas alcanzan o intestino do hóspede definitivo cando este inxire o intermediario. Os seres humanos poden infectarse como hóspede definitivo por diferentes tipos de solitaria, como a Tenia saginata e a Tenia solium.

Teniasis: Infección do intestino humano por unha tenia.


Apendicite: Inflamación aguda da apéndice.

• Normas hixiénicas

En xeral, como normas hixiénicas do aparato dixestivo débese ter conta as siguienes:

Lavar ben as mans antes de comer.

Cepillar os dentes, polo menos tres veces ao día, porque os restos dos alimentos poden danar os dentes.

Lavar ben as verduras e froitas que vaias comer sen cociñar.

Comprobar a data de caducidade dos alimentos envasados.

Se ao abrir unha lata de conserva, se observa unha escuma branca na súa parte superior ou se escoita un ruído característico de saída dun gas, non consumir o alimento conservado, porque é posible que no seu interior se producise unha fermentación.

Comer devagar e mastigar lentamente, xa que así os alimentos estarán mellor preparados para a dixestión gástrica.


Procurar non abusar dos ácidos e dos picantes porque poden danar a mucosa gástrica. O alcohol é moi prexudicial.

Non abusar das graxas e dos azucres, porque poden causar un aumento excesivo de peso.

Non sazonar demasiado as comidas, xa que un exceso de sal pode causar unha retención de líquidos e o aumento da presión arterial.

Beber abundante auga; é aconsellable un litro e medio diario porque axuda ao bo funcionamento renal. Debe beber auga tamén entre comidas.

As normas hixiénicas relativas aos alimentos son elaboradas polo Ministerio de Sanidade e de Consumo, a través da Dirección Xeral de Sanidade e son as seguintes:

Os alimentos frescos como peixes, carnes, aves, froitas, verduras, legumes e ovos son os que consumimos sen que sufran ningún proceso de elaboración, directamente dende os lugares nos que se obteñen por iso hai que lavalos ben antes de consumilos.

Os alimentos envasados deben cumprir estritamente as normas de sanidade, por iso debemos de buscar no envase o Rexistro de Sanidade e a data de caducidade; os alimentos caducados non se deben consumir baixo ningún pretexto.

Alimentos en saladura: son os alimentos que están conservados en sal, debemos poñelos a remollo antes de consumilos.

Alimentos conxelados: debemos ter en conta que non se deben desconxelar e volver conxelar porque perden as súas propiedades nutritivas e poden estragarse.


FOTOS:

APARATO DIXESTIVO